Krótka historia Oxford English Dictionary

Historia Oxford English Dictionary (OED) jest fascynującą opowieścią o determinacji, współpracy i niezwykłym wysiłku intelektualnym. OED to jedno z najważniejszych dzieł leksykograficznych na świecie, stanowiące fundamentalne odniesienie dla języka angielskiego.

Początki OED sięgają XIX wieku, kiedy to zrodziła się potrzeba stworzenia słownika, który mógłby odwzorować bogactwo i zmieniającą się naturę języka angielskiego. W 1857 roku Filologiczne Towarzystwo Londyn, pod przewodnictwem Richarda Chenevix Trench, uświadomiło sobie braki istniejących słowników i rozpoczęło prace nad nowym projektem. Wstępny plan zakładał, że słownik zostanie ukończony w ciągu dziesięciu lat, jednak ostatecznie zajął ponad 70 lat.

James A. H. Murray, szanowany lingwista i filolog, został wybrany na redaktora naczelnego nowego słownika w 1879 roku. Był on centralną postacią w początkowych latach projektu. Murray pracował z zespołem wolontariuszy, którzy dostarczali przykłady użycia słów z różnych tekstów. Te przykłady miały istotne znaczenie, ponieważ umożliwiały zobaczenie, jak dane słowo było używane na przestrzeni czasu.

Realizacja projektu wymagała jednak nie tylko pracy intelektualnej, ale także skutecznej organizacji i logistyki. Siedzibą zespołu redakcyjnego była specjalnie zaprojektowana „scriptorium” na terenie ogrodu w Oksfordzie, gdzie Murray i jego współpracownicy przeprowadzali swoje badania literackie. Na ścianach wisiały tysiące papierowych fiszek z zapisanymi przykładami użycia słów, które były niezbędne do definiowania znaczeń. Fiszki te pochodziły od licznych ochotników z różnych części świata, którzy w odpowiedzi na apele Murraya przesyłali przykłady z książek, gazet i innych publikacji.

Jednym z najbardziej niezwykłych współpracowników OED był dr William Chester Minor, amerykański chirurg, który przebywał w szpitalu psychiatrycznym Broadmoor ze względu na problemy psychiczne. Pomimo swojej izolacji, Minor stał się jednym z najważniejszych współtwórców słownika, dostarczając tysiące fiszek z przykładami słów. Jego życie i wkład w OED zostały opisane w książce „The Surgeon of Crowthorne” autorstwa Simona Winchestera, przetłumaczonej na język polski jako „Profesor i szaleniec”.

Pierwsze wydanie OED, opublikowane jako „A New English Dictionary on Historical Principles”, zaczęło się ukazywać w tomach w 1884 roku, choć w pełni ukończono je dopiero w 1928 roku, pod redakcją późniejszych redaktorów Henry’ego Bradley’a, Williama Craigaie i Charlesa Talbota Onionsa. To monumentalne dzieło zawierało ponad 400 tysięcy haseł i stało się standardem w dziedzinie leksykografii angielskiej.

W miarę upływu czasu OED był aktualizowany i rozszerzany. Drugie wydanie, składające się z 20 tomów, zostało opublikowane w 1989 roku. Wprowadziło wiele nowych słów i wyrażeń, odzwierciedlając rozwój języka w XX wieku. Od tego czasu OED stał się również dostępny w formie elektronicznej, co ułatwiło aktualizacje i pozwoliło na łatwiejszy dostęp do jego zasobów.

Niezmiennie ważna rola OED polega na dokumentowaniu ewolucji języka angielskiego. Jest to nie tylko słownik definicji, ale również skarbnica historii słów, zawierająca przykłady ich użytkowania na przestrzeni wieków. OED nieustannie się rozwija, uwzględniając zmiany w języku i kulturze, a jego redaktorzy regularnie dodają nowe hasła, co czyni go żywym dokumentem współczesności.

Historia Oxford English Dictionary to opowieść o monumentalnym przedsięwzięciu, które zrewolucjonizowało leksykografię. Zrodzone z pasji do języka i potrzeby stworzenia kompletnego źródła wiedzy o angielszczyźnie, OED jest nie tylko jednym z najważniejszych słowników na świecie, ale także świadectwem ludzkiej determinacji i zorganizowanej współpracy. Jego ciągłe aktualizacje i adaptacje świadczą o tym, że język jest żywym organizmem, a OED pozostaje jego niezawodnym przewodnikiem.